Nasze ciało to złożona kompozycja, w której każda część jest zależna od innych. Nic więc dziwnego, że nowoczesna medycyna opiera się na leczeniu schorzeń w sposób kompleksowy, czyli uznający organizm za połączoną ze sobą całość. Przykładem takiej terapii może być leczenie wad zgryzu. Aby osiągnąć doskonałe efekty i sprawić, że pacjent będzie cieszył się pięknym uśmiechem, konieczna jest współpraca stomatologów, ortodontów, fizjoterapeutów, a także logopedów. Jednak jak logopeda może wspierać leczenie wad zgryzu? Zagadnienie to omawiamy w naszym wpisie.
Wady zgryzu a wady wymowy
Specjaliści nie mają wątpliwości, że nieprawidłowa wymowa w większości przypadków wiąże się z wadami zgryzu – i na odwrót. Jest tak dlatego, że cały aparat mowy to zestaw ściśle połączonych ze sobą i zależnych od siebie struktur, których prawidłowe funkcjonowanie zależy od harmonii wszystkich części składowych. Elementy, takie jak wargi, łuki zębowe, język, podniebienie twarde, podniebienie miękkie, mięśnie żucia, czy stawy skroniowo-żuchwowe biorą aktywny udział w wielu różnych czynnościach. Niestety, zaburzenie w prawidłowym przebiegu zjawisk rozwojowo-wzrostowych sprawiają, że duża część dzieci wykazuje obecnie problem z dysfunkcjami zarówno uzębienia, jak i mowy.
Terapia logopedyczna – jakie są korzyści?
Nic więc dziwnego, że terapia stomatologiczna powinna być wspierana przez terapię logopedyczną, a często także przez fizjoterapeutę. Taka współpraca przynosi liczne korzyści. Jakie? Przede wszystkim ułatwia leczenie ortodontyczne, skraca czas jego trwania, a do tego sprawia, że nawroty wad zgryzu są znacznie rzadziej odnotowywane.
Terapia przeprowadzana przez logopedę jest dobierana w zależności od konkretnych potrzeb pacjenta. Pod uwagę brane są czynniki, takie jak rodzaj i nasilenie wad wymowy, rodzaj i nasilenie wad zgryzu, a także dodatkowe dysfunkcje, które rzutują na stan uzębienia i problemy z porozumiewaniem się. Celem terapii logopedycznej jest usunięcie takich czynników etiologicznych wad zgryzu, jak np.:
- nieprawidłowy tor oddechowy,
- zaburzenia pozycji języka,
- zaburzenia napięć mięśniowych,
- niewłaściwy sposób połykania,
- niewłaściwy sposób żucia,
- wady wymowy,
- nieprawidłowe nawyki (np. przygryzanie warg, ssanie kciuka itd).
Skuteczne metody
Aby podnieść komfort życia pacjenta, zapewnić mu piękny uśmiech i rozwiązać problemy z wymową, konieczne jest przeprowadzenie dobrze zaplanowanej terapii. Częstotliwość spotkań ze specjalistą ustalana jest indywidualnie na pierwszej wizycie, zwanej diagnozą. Niezwykle ważne jest także zachęcenie pacjenta do samodzielnych ćwiczeń i masaży, które może wykonywać w domowym zaciszu. Metody, jakie można zastosować to m.in. skrupulatnie dobrane przez specjalistę ćwiczenia i masaże, i to zarówno wykonywane podczas wizyty, jak i między wizytami. Polegać mogą one na ćwiczeniach pozycjonowania żuchwy, korekcie toru jej ruchu, napięć warg i dna jamy ustnej, a przede wszystkim skupiają się na uzyskaniu sprawności języka i jego prawidłowych funkcji oraz równowagi między działającymi antagonistycznie grupami mięśni. Ćwiczyć możemy z terapeutą, ale także w domu, możemy do ćwiczeń wykorzystywać różne urządzenia lub ćwiczyć bez ich pomocy.
Co ważne – nie ma znaczenia ani wiek pacjenta, ani to, czy istnieje słyszalna wada wymowy. Nadrzędnym celem spotkań z logopedą funkcjonalnym jest eliminacja czynników, które spowodowały i utrzymują wadę zgryzu niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z dzieckiem, czy dorosłym, a korekta wad wymowy jest miłym dla ucha skutkiem ubocznym.
