Problem zęba zatrzymanego może się wiązać z wieloma nieprzyjemnymi konsekwencjami dla pacjenta. Większość osób myśli, że termin ząb zatrzymany dotyczy tylko ósemek, czyli zębów mądrości, na wyrżnięcie których u większości pacjentów nie ma już po prostu wystarczającej ilości miejsca w łukach zębowych. Tymczasem to nie jest prawda, ponieważ zęby zatrzymane mogą być także w innych miejscach w łukach. Więcej na ten temat przeczytasz w dzisiejszym wpisie na blogu Dentologia.
Definicja zęba zatrzymanego
Ząb zatrzymany to termin, który jest stosowany do opisania prawidłowo wykształconego pod względem anatomicznym zęba stałego, który się nie wyrżnął ponad powierzchnię dziąsła, tylko utknął w kości szczęki. Najczęściej taki problem dotyczy trzecich zębów trzonowych, czyli ósemek. Nie jest jednak prawdą, że zębami zatrzymanymi mogą być tylko zęby mądrości. Czasami zdarza się też tak, że w kości szczęki utknęły np. przedtrzonowce lub kły. W przypadku jedynek i dwójek problem ten występuje tylko sporadycznie.
W zależności od stopnia zatrzymania zęba w kości mówi się o zębie zatrzymanym całkowicie lub częściowo. Ząb zatrzymany całkowicie jest cały otoczony przez kość, natomiast w zębach zatrzymanych częściowo, ich niewielka część jest widoczna ponad powierzchnią dziąsła.
Jakie mogą być przyczyny zatrzymania zęba?
Najczęstszym powodem zatrzymania zęba jest brak na niego wystarczającej ilości miejsca w łuku zębowym. W takich przypadkach ząb nie ma po prostu możliwości, żeby się prawidłowo wyrżnąć i dlatego pozostaje w dziąśle. Przyczynami pozostawienia zbyt małej ilości miejsca w łuku mogą być np. zbyt późne lub zbyt wczesne wypadnięcie znajdującego się w miejscu zęba stałego mleczaka. W przypadku zbyt późnego wypadnięcia zęba mlecznego, ząb mleczny przez długi czas stanowi barierę dla zęba stałego, uniemożliwiając jego prawidłowe wyrżnięcie. Zbyt wczesne wypadnięcia mleczaków z kolei sprawia, że łuki zębowe nie są do końca rozwinięte, natomiast pozostałe zęby są już tak ciasno ułożone, że na kolejny ząb stały już po prostu nie ma miejsca.
Nieco inne są przyczyny zatrzymania zębów mądrości, czyli trzecich zębów trzonowych. Na nie miejsca w łukach zębowych ze względu na niewystarczający rozwój łuków zębowych związany z miękką dietą w okresie wzrostu. Obecnie u niewielu ludzi rosną ósemki. U większości pacjentów pojawienie się zębów mądrości jest problemem, z którym koniecznie trzeba się udać najpierw na wizytę kontrolną w gabinecie stomatologii zachowawczej, a później na zabieg ekstrakcji zęba, który jest przeprowadzany przez chirurga szczękowego.
Objawy zatrzymania zęba
W przypadku zatrzymania innych zębów niż ósemki, problem jest łatwy do zidentyfikowania przez pacjenta. Brak jednego zęba w łuku zębowym może być odczuwalny i widoczny.
Problem zatrzymania zęba bywa identyfikowany przez samego pacjenta. Jednak na przykład brakująca ósemka może łatwo umknąć uwadze laika. Profesjonalne okresowe kontrole uzębienia pozwalają uniknąć powikłań związanych ze zjawiskiem zębów zatrzymanych. Pacjenci badani regularnie są rutynowo poddawani diagnostyce radiologicznej, bardzo przydatnym narzędziem jest zdjęcie pantomograficzne, które umożliwia wczesne wykrycie problemu.
Zęby zatrzymane mogą też zostać zdiagnozowane niejako przy okazji, kiedy pacjent zgłasza się z innego powodu, będącego powikłaniem zatrzymania zęba, np:
- przewlekłych dolegliwości bólowych,
- paradontozy i problemów z zębem sąsiadującym z zębem zatrzymanym,
- nieprawidłowo ustawionego zgryzu,
- stanu zapalnego dziąsła nad zębem zatrzymanym.
W takich przypadkach, żeby poradzić sobie z nieprzyjemnymi objawami, najczęściej konieczne jest usunięcia zęba zatrzymanego. W przypadku zębów mądrości zabieg jest najbardziej skomplikowany, ze względu na to, że dentysta ma największe trudności z dostaniem się do usuwanego zęba.
