Wady zgryzu zdefiniowane są jako zaburzenia w budowie, a także czynnościach jamy ustnej. Istnieje wiele różnych rodzajów wad, podzielonych ze względu, na jakiej to części dotyczą i do jakich patologii prowadzą. Wady zgryzu mogą być poważnymi schorzeniami, mającymi wpływ nie tylko na żucie oraz odgryzanie kęsów pokarmów, ale również na oddychanie czy połykanie. Niektóre z nich mogą wpływać negatywnie na stan wygląd zębów oraz dziąseł, a także na estetykę twarzy.
Jakie są najczęstsze przyczyny wad zgryzu i w jaki sposób je leczyć?
Przyczyny powstawania wad zgryzu można podzielić na wrodzone oraz nabyte. Najczęściej występującymi wadami wrodzonymi są zbyt ciasno rozmieszczone zęby lub nietypowy kształt szczęki. Do powstawania wad nabytych przyczyniają się czynniki zewnętrzne, mogą powstawać w każdym wieku. U dzieci wady nabyte powstają przez złe nawyki jak ssanie kciuka czy zbyt długie używanie smoczka. U dorosłych najczęściej występującym powodem nabytych wad zgryzu jest źle dopasowane wypełnienie zębów i braki zębowe.
Wady zgryzu w największym stopniu spowodowane są przez zaburzenia w położeniu dolnego łuku zębowego względem górnego. Rozpoznaje się kilka rodzajów wad zgryzu:
- Tyłozgryz,
- Przodozgryz,
- Zgryz krzyżowy,
- Zgryz głęboki,
- Zgryz krzyżowy,
- Stłoczenie,
- Zęby odseparowane.
Tyłozgryz jest wadą występującą najczęściej. Charakteryzuje się cofnięciem dolnego łuku zębowego względem górnego. Przednie zęby nie stykają się w prawidłowy sposób, pomiędzy nimi pojawia się przerwa. Jeżeli wada ta jest na bardziej zaawansowanym etapie, górne siekacze mogą nachylać się w stronę podniebienia bądź warg, co skutkuje niewielkimi deformacjami twarzy wpływającymi nie tylko na wygląd, ale i na mowę.
Kolejnym typem wady jest przodozgryz – dolny łuk zębowy jest wysunięty do przodu, co powoduje zachodzenie dolnych zębów na górne. Wada ta ma wpływ na estetykę twarzy. Zgryz krzyżowy dotyczy pionowych proporcji szczęki. U osób z tą wagą zgryzu dolne zęby na całości bądź w pewnych obszarach łuku zębowego zachodzą na zęby górne. Na twarzy może być widoczna niewielka asymetria z powodu przesunięcia linii dolnych siekaczy w prawo bądź w lewo.
Zbyt silne zachodzenie zębów górnych na dolne nazywane jest zgryzem głębokim. Ta wada powoduje ścieranie się zębów oraz choroby dziąseł, ma wpływ na wygląd twarzy. Zgryz otwarty charakteryzuje się brakiem styku w tylnej bądź przedniej części łuków zębowych. W przebiegu tego schorzenia powstaje wysokie podniebienie oraz szpara niedogryzowa, co powoduje problemy w odgryzaniu pokarmu. Osoby z tą wadą gryzu mają również problemy z napięciem mięśni wargowych a także wymogą niektórych głosek.
Stłoczenie jest wadą w przebiegu której zęby rosną pod złym kątem. Jest to spowodowane zbyt dużym rozmiarem zębów w stosunku do zębodołów. To schorzenie sprzyja powstawaniu próchnicy, chorób dziąseł, może powodować ścieranie zębów. Odwrotnością tej wady są zęby odseparowane, w której z powodu zbyt dużej ilości miejsca w szczęce bądź żuchwie powstają widoczne przestrzenie międzyzębowe.
Leczeniem wad zgryzu zajmują się pracujący w gabinetach stomatologicznych ortodonci. To on decyduje o tym, jakie należy podjąć kroki, aby skorygować wadę zgryzu. Plan leczenia może różnić się w zależności od stopnia zaawansowania wady czy wieku pacjenta. Najczęściej wykorzystywanym narzędziem jest aparat ortodontyczny, jednak w niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie innych metod jak leczenie operacyjne, usunięcie bądź mioterapia.
